Computers voor kinderen: vooruitgang of verval?

♠ Posted by Ine Cup in ine at 12:01

Werken op een computer is niet goed voor de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Dat is de mening van de Duitse geheugenonderzoeker prof. dr. dr. Manfred Spitzer, die veel stof deed opwaaien met zijn boek Digitale Dementia dat in 2012 verscheen. Hij beweert hierin dat kinderen die computers gebruiken een derde deel van hun hersenen niet goed ontwikkelen.

Driedimensionaal
Volgens Spitzer heeft een kind om optimaal te kunnen leren een driedimensionale ervaring nodig. Lezen, typen en swipen op een iPad is tweedimensionaal. Lezen en bladeren in een boek, schrijven met een pen op papier is driedimensionaal. Volgens Spitzer worden door die driedimensionale ervaring allerlei verbindingen gelegd in de frontale hersenkwab. Daardoor kunnen we beter onthouden en verbanden leggen.

Zijn redenering is dan ook dat kinderen die veel met iPads spelen een ontwikkelingsachterstand oplopen. Niet gek dat in Nederland Maurice de Hond één van zijn felste tegenstanders is. Hij is immers de grondlegger van de Steve Jobs scholen, ofwel de iPad scholen. Scholen waar een tabletcomputer een van de belangrijkste leermiddelen is voor de kinderen. Misdadig, volgens Spitzer.

  

Concentratie
De Nederlandse orthopedagoge Sieneke Goorhuis-Brouwer onderschrijft de mening van Spitzer. Kinderen zouden tot hun zevende jaar niet op laptops of tablets moeten spelen volgens haar, omdat computers voor kinderen te snel gaan. Hun concentratievermogen wordt daardoor onvoldoende geoefend. Ze haalt het voorbeeld aan van een kind dat in een prentenboek kijkt en soms minuten nodig heeft om een bepaalde figuur hierin te ontdekken. Een oefening in concentratie, aldus Goorhuis, die het kind niet krijgt als het op een computer werkt. 

Brain training

Spitzer en Goorhuis zijn niet de enige wetenschappers die er zo over denken. Al in het begin van deze eeuw concludeerde de Japanse wetenschapper Ryuta Kawashima van de Tohoku Universiteit in Japan dat bij tieners die videogames spelen de frontale kwabben niet gestimuleerd worden. In zijn onderzoek liet hij een groep tieners spelletjes spelen met een Nintendo, terwijl een andere groep een eenvoudige rekensom moest maken. Tijdens de activiteiten mat hij de hersenactiviteit van de tieners en wat bleek? Bij de Nintendo-spelers was slechts een gedeelte van de hersenen actief tijdens het spelletje, terwijl bij de rekenaars zowel de linker- als de rechterhelft van de frontale kwabben actief was. Zo min mogelijk op de computer en in plaats daarvan buiten spelen en zoveel mogelijk omgang met andere kinderen. Dat is de het advies van Kawashima aan ouders.

Opvallend genoeg bracht diezelfde Kawashima in 2005 samen met videogamefabrikant Nintendo het geheugenspel Brain Training uit, ofwel Hoe oud is jouw brein?.  Een spel voor volwassenen voor een Nintendo DS, dat de hersenen moet stimuleren. Dat lijkt lijnrecht in te gaan tegen de eerdere bewering van Kawashima over het schadelijke effect van videogames op de hersenkwabben. Toch niet. Bij volwassenen zijn de hersenkwabben al ontwikkeld. En dan kunnen deze spelletjes de hersenen juist stimuleren volgens Kawashima, die aan de royalties van het spel zo’n dertig miljoen dollar incasseerde. Geld dat hij vervolgens investeerde in het researchinstutuut van de Tohoku Universiteit, waar hij met zijn team onderzoek doet naar hersenstimulatie en manieren om ons werkgeheugen te trainen. Want, zo redeneert Kawashima, als hersengymnastiek goed is voor het brein van jonge volwassenen, waarom zou het dan niet ook een positief effect hebben op ouderen met dementie? De methode die Kawashima tot nu toe heeft ontwikkeld en die bestaat uit dagelijks een half uur hersengymnastiek zou volgens hem resultaat hebben bij zes van de tien dementiepatiënten. In de documentaire Do You Know What My Name Is? is te zien wat het effect is van de door Kawashima ontwikkelde methode. Met zijn  SAIDO Learning Memory Support Program  boeken de aan dementie lijdende bewoners van het Eliza Jennings verzorgingstehuis in Cleveland zichtbaar vooruitgang. Overigens komt hier geen game aan te pas, maar simpele rekensommetjes en leesoefeningen.



Waar het om gaat is echter dat een bepaald gedeelte van de hersenen cruciaal is voor ons leervermogen en dat we zelf in de hand hebben of we dat gedeelte al dan niet stimuleren.

Gamers scherper

Niet alleen Kawashima ziet voordelen van computerspellen bij volwassenen. Ook Daphne Bavelier, hersenonderzoeker aan de Universiteit van Rochester in de Amerikaanse staat New York meent dat gamers in bepaalde opzichten in het voordeel zijn. Onderzoek heeft volgens Bavelier namelijk uitgewezen dat gamen het gezichtsvermogen verbetert. Ook zou gamers een grotere aandachtsspanne hebben, in die zin dat ze hun aandacht op meerdere dingen tegelijk kunnen richten, zouden de hersenen van gamers efficiënter werken en kunnen ze sneller overschakelen naar andere taken. Waar veel geluiden zijn dan veelvuldig gamen prestaties vermindert, blijkt uit onderzoek dat proefpersonen die twee weken lang actie videogames speelden beter waren in de zogenaamde mentale rotatie testen, waarmee ruimtelijke intelligentie kan worden gemeten.

Afgaand op Spitzer, Goorhuis en Kawashima belooft computergebruik door kinderen niet veel goeds. Hun mening staat lijnrecht tegenover die van Maurice de Hond, die zijn overtuigingen baseert op hoe zijn eigen kinderen, twee van midden dertig en een dochter van een jaar of vijf, met computers omgaan. Wetenschap versus ervaring. Aan ouders de keuze.